“Avrupa bir güneş enerjisi devi oluyor”: Güneş enerjisi AB’de elektrik üretiminde zirvede, kömür tarihi dipte
Hollanda ve Yunanistan güneş enerjisinde rekor kırarken, rüzgar enerjisi de Mayıs ve Haziran aylarında yeni zirvelere ulaştı.
Tarihte ilk kez, geçtiğimiz ay güneş enerjisi AB’de en fazla elektrik üreten kaynak oldu.
Enerji düşünce kuruluşu Ember tarafından paylaşılan yeni verilere göre, Haziran 2025’te güneş enerjisi AB elektrik üretiminin %22,1’ini oluşturdu. Bu oran nükleeri az farkla geride bıraktı ve fosil yakıtları ise açık ara geçti.
En az 13 üye ülke, aylık güneş enerjisi üretiminde rekor kırdı. Hollanda (%40,5) ve Yunanistan (%35,1) başı çekerken, bu artış hem kapasite artışı hem de güneşli havaların etkisiyle gerçekleşti.
Bu değişim, aynı zamanda kıtayı etkisi altına alan erken yaz sıcak dalgalarının yarattığı yüksek enerji talebinin yönetilmesine yardımcı oldu.
“Avrupa bir güneş enerjisi devi haline geliyor,” diyor Ember enerji analisti Chris Rosslowe.
Avrupa ülkeleri kömürden elektrik üretiminde rekor düşüşe ulaştı
Güneş enerjisi hızla yükselirken, Avrupa’nın kömüre olan bağımlılığı ciddi şekilde azaldı.
AB elektriğinin yalnızca %6,1’i kömürden üretildi. Bu oran bir yıl önce %8,8 iken, şimdiye kadarki en düşük aylık seviye olarak kayıtlara geçti.
AB’deki kömür kullanımının büyük kısmını oluşturan Almanya ve Polonya’da da tarihi düşüşler yaşandı. Almanya elektrik üretiminin yalnızca %12,4’ünü kömürden sağladı. Polonya’da oran hâlâ yüksek olsa da %42,9’a geriledi.
Çekya (%17,9), Bulgaristan (%16,7) ve Danimarka (%3,3) gibi diğer ülkelerde de yeni dip seviyeler görüldü.
AB üyesi 10 ülke, Haziran ayında hiç kömür kullanmadı. Bunlar arasında, 20 Haziran’da son kömür santralini kapatan İrlanda da yer alıyor. İspanya ve Slovakya da 2025 yılında kömürü tamamen bırakmayı planlıyor.
13’ten fazla AB ülkesi güneş enerjisinde rekor kırdı
Belçika, Hırvatistan, Fransa, Macaristan, İtalya, Portekiz ve Slovakya gibi ülkeler güneş enerjisinde şimdiye kadarki en yüksek paylara ulaştı.
Veriler, Avrupa’nın enerji dönüşümüne dair umut verici bir tablo çiziyor — fosil yakıtların değil, güneşin şekillendirdiği bir yaz dönemine işaret ediyor.
Yeşil enerjiye kamu desteği güçlü kalmaya devam ediyor
Avrupa’daki güneş enerjisi başarısı, büyük ölçüde yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik halk desteğinden kaynaklanıyor. Özellikle ekonomik faydalar sunduğunda bu destek daha da artıyor.
Avrupa Komisyonu’na göre, Avrupalıların neredeyse %90’ı yenilenebilir enerjiyi artırmak için AB’nin harekete geçmesini destekliyor.
Birçok ülkede çatı üstü güneş enerjisi sistemleri, daha düşük faturalar ve fosil yakıtlara olan bağımlılığın sona ermesi; özellikle genç ve iklim bilinci yüksek tüketicilere hitap ediyor.
Topluluk odaklı enerji projeleri – indirim, ortak sahiplik veya yerel istihdam sağlayan girişimler – de istikrarlı destek alıyor. Toplumları erken sürece dahil eden ve finansal fayda sağlayan projeler, uzun vadede daha başarılı oluyor.
Güneş enerjisinde kapasite artıyor, fırsatlar büyüyor
2008 yılında, Avrupa’nın yenilenebilir enerji üretiminin yalnızca %1’i güneşten geliyordu. 2023 itibarıyla bu oran %20,5’e yükseldi.
“Bu kesintisiz rekorlar sadece güneşli havaların değil, her yıl inşa edilen yeni güneş sistemlerinin de bir sonucu,” diyor Rosslowe.
Gelecek, güneş ve rüzgarla şekilleniyor
Geçtiğimiz ayki dönüm noktası önemli olsa da, uzmanlara göre bu sadece başlangıç.
Global Energy Monitor tarafından yapılan bir araştırmaya göre, kapatılmış kömür madenlerinin güneş çiftliklerine dönüştürülmesi, Almanya büyüklüğünde bir ülkenin elektrik ihtiyacını karşılayabilir. Avrupa genelinde 1,2 milyon hektardan fazla eski kömür alanı temiz enerji için kullanılabilir durumda.
Yalnızca güneş değil, rüzgar enerjisi de dönüşümde önemli rol oynuyor. Ember’a göre, Mayıs ve Haziran aylarında AB elektriğinin neredeyse %16’sı rüzgardan üretildi. Bu oranlar o aylar için rekor niteliğinde.
Yine de, tüm bu kazanımlara rağmen Haziran ayında AB elektriğinin yaklaşık dörtte biri hâlâ fosil yakıtlardan sağlandı. Bu, önceki yıllara göre çok daha düşük, ancak güneş ve rüzgar üretiminin azaldığı zaman dilimlerinde hâlâ ciddi bir zorluk oluşturuyor.
Uzmanlara göre daha fazla enerji depolama, akıllı şebekeler ve talep yönetimi, yeni rekorların kırılabilmesi ve fosil yakıtların sistem dışına itilmesi için kritik önemde.
“Düşük maliyetli yenilenebilirler, Avrupa’nın enerji sistemini fosil yakıt fiyatlarındaki dalgalanmalardan kurtarıyor,” diyor Rosslowe.
“Bir sonraki büyük fırsat, batarya depolama ve esneklik sayesinde yenilenebilir enerjinin sabah ve akşam saatlerinde de kullanılabilmesini sağlamak. Çünkü bu saatlerde hâlâ fosil yakıtlar fiyatları belirliyor.”
